Νέες ποικιλίες φυτών μπορούν να αναπτυχθούν με τη διασταύρωση υπαρχουσών ποικιλιών και επιλέγοντας τους απογόνους με βάση τις επιθυμητές ιδιότητες.
Αυτές οι ιδιότητες μπορεί να περιλαμβάνουν υψηλότερη απόδοση ή πιο έντονη γεύση, μικρότερη περίοδο ανθοφορίας ή καλύτερη αντοχή σε κάποιο παθογόνο ή εχθρό.
Η επιλογή των επιθυμητών ιδιοτήτων δεν είναι μόνο χρονοβόρα, αλλά συχνά έχει και άλλα μειονεκτήματα.
Κατά τη διαδικασία διασταύρωσης ποικιλιών και κατά την εισαγωγή στη νέα ποικιλία μιας νέας ιδιότητας η οποία δεν προϋπήρχε, υπάρχει η περίπτωση οι ιδιότητες που είχε το κάθε φυτό πριν τη διασταύρωση, να εξαφανισθούν.
Για παράδειγμα, μια νέα ποικιλία η οποία έχει μια πολύ ιδιαίτερη γεύση, αλλά είναι πιο ευαίσθητη στο ωίδιο, υπάρχει περίπτωση μεγάλη να μολυνθεί από το ωίδιο, η αναμενόμενη παραγωγή να είναι μικρότερη και τελικά η γεύση των καρπών να είναι κατώτερη των προσδοκιών. Αυτό λοιπόν θα σήμαινε σπατάλη χρόνου και χρημάτων.
Η είσοδος την μονοκαλλιέργειας
Περίπου 200 χρόνια πριν, η γεωργία στην Ευρώπη υπέστη σημαντικές αλλαγές. Αυτή η περίοδος αναφέρεται ως αγροτική επανάσταση. Τότε λοιπόν εισήχθησαν χημικά λιπάσματα, μηχανήματα καλλιέργειας και νέες ποικιλίες.
Για την υποστήριξη αυτών των νέων τεχνολογιών εφαρμόστηκε ένα νέο σύστημα καλλιέργειας, η μονοκαλλιέργεια. Σε μια μονοκαλλιέργεια μόνο μια ποικιλία κάθε φορά καλλιεργείται σε έναν περιορισμένο εσωτερικό ή εξωτερικό χώρο.
Μειονεκτήματα της μονοκαλλιέργειας
Δυστυχώς, η μονοκαλλιέργεια παρουσιάζει και μειονέκτηματα. Μια μονοκαλλιέργεια μπορεί να αποδώσει εξαιρετικά αποτελέσματα υπό ιδανικές συνθήκες, αλλά οι συνθήκες δεν είναι πάντοτε ιδανικές.
Ένα από τα μεγαλύτερα μειονεκτήματα της μονοκαλλιέργειας είναι και θα είναι πάντα η αυξημένη απώλεια της απόδοσης λόγω ασθενειών και παρασίτων.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι ασθένειες μπορούν να εξαπλωθούν γρήγορα μέσω μιας καλλιέργειας εάν όλα τα φυτά είναι (εξίσου) ευαίσθητα.
Εάν τα προβλήματα δεν αναγνωρίζονται εγκαίρως και άμεσα, όλα τα φυτά θα καταστραφούν. Στην πραγματικότητα η ιδανική λύση σε αυτό το πρόβλημα είναι απλή: καλλιεργήστε μια ποικιλία που δεν είναι ευαίσθητη στο παράσιτο ή την ασθένεια.
Υπάρχουν όμως περιπτώσεις στις οποίες μια τέτοια λύση δεν είναι εφικτή, για παράδειγμα:
1. Δεν υπάρχει ποικιλία (επαρκώς) ανθεκτική στο παθογόνο ή στον εχθρό.
2. Ο καλλιεργητής αντιμετωπίζει περισσότερες από μία ασθένειες ή κάποια επιδημία, αλλά δεν υπάρχει ποικιλία που να είναι ανθεκτική σε αυτόν τον συνδυασμό.
3. Η ανθεκτική ποικιλία έχει ιδιότητες που ο καλλιεργητής όμως δεν επιθυμεί.
4. Δεν υπάρχουν επαρκώς αποτελεσματικά φυτοφάρμακα.
5. Δεν είναι εφικτή η χρήση φυτοφαρμάκων στην περίπτωση για παράδειγμα των βιολογικών καλλιεργειών.
Για να βρεθεί μια πιθανή λύση στις τέσσερις τελευταίες περιπτώσεις που αναφέρονται παραπάνω, θα επανέλθουμε στην κατάσταση πριν από την εμφάνιση της μονοκαλλιέργειας. Για την πρώτη περίπτωση, τα μέτρα υγιεινής και (προληπτικού) ψεκασμού μπορούν να αποτελέσουν ικανοποιητική λύση.
Διαφορετικές καλλιέργειες
Πριν κάνει την είσοδό της η μονοκαλλιέργεια, καλλιεργήθηκαν διαφορετικές καλλιέργειες μεταξύ τους. Και παρεμπιπτόντως, αυτό το σύστημα επανεισάγεται σε πολλές χώρες για να περιορίσει με αυτήν την πρακτική τις ασθένειες και του εχθρούς.
Στην Κίνα, για παράδειγμα, το σιτάρι αναπτύσσεται σε μεγάλη κλίμακα μεταξύ σειρών φυτών βαμβακιού για την αντιμετώπιση ζημιών από έντομα.
Η καλλιέργεια διαφορετικών καλλιεργειών μεταξύ τους είναι επίσης γνωστή ως μικτή καλλιέργεια.
Η παραπάνω περίπτωση ακούγεται πραγματικά καλή, αλλά πόσο πρόθυμοι είναι οι καλλιεργητές;
Υπάρχουν όμως και άλλες μέθοδοι. Υπάρχει ένας άλλος τύπος μικτής καλλιέργειας, γνωστός ως καλλιέργεια μικτής ποικιλίας. Όπως μπορείτε να μαντέψετε, σε αυτή την καλλιεργητική μορφή καλλιεργούνται μαζί διαφορετικές ποικιλίες της ίδιας καλλιέργειας. Αυτό γίνεται σε μεγάλη κλίμακα στις Ηνωμένες Πολιτείες στην περίπτωση των σιτηρών.
Ένα μείγμα ποικιλιών παρέχει τα πλεονεκτήματα της μονοκαλλιέργειας σε συνδυασμό με τα πλεονεκτήματα της μικτής καλλιέργειας, εφ ‘όσον έχει επιλεγεί ο σωστός συνδυασμός ποικιλιών.
Γιατί όμως τελικά η συγκαλλιέργεια έχει αποτελέσματα;
Ας εξετάσουμε λοιπόν ένα από τα κύρια πλεονεκτήματα της καλλιέργειας μικτής ποικιλίας: δηλαδή την καταστολή του παθογόνου.
Η αρχή αυτής της μεθόδου αντιμετώπισης του παθογόνου βασίζεται στο γεγονός ότι οι ποικιλίες έχουν διαφορετική ευαισθησία σε ασθένειες. Ας δούμε το ακόλουθο παράδειγμα: Δύο ποικιλίες καλλιεργούνται μαζί και φυτεύονται εναλλάξ. Μία από τις δύο ποικιλίες είναι πλήρως ανθεκτική στο ωίδιο, ενώ η άλλη ποικιλία είναι πολύ ευαίσθητη.
Η συγκαλλιέργεια των δύο αυτών ποικιλιών καταστέλλει το παθογόνο ως εξής: τα φυτά της ευπαθούς ποικιλίας είναι πιο απομακρυσμένα μεταξύ τους αφού παρεμβάλλονται φυτά της ανθεκτικής ποικιλίας. Με αυτόν τον τρόπο, τα σπόρια του μύκητα είναι πιθανό να προσγειωθούν και εγκατασταθούν στα ανθεκτικά φυτά παρά στα ευπαθή.
Δυστυχώς, στην πράξη οι ποικιλίες δεν είναι πλήρως ανθεκτικές σε μια ασθένεια, αλλά σαν προϋπόθεση, δεν είναι απαραίτητη. Η αρχή βασίζεται στην καθυστέρηση της εξάπλωσης του παθογόνου. Όσο μεγαλύτερη είναι η αντίσταση των φυτών τόσο μεγαλύτερη είναι η καθυστέρηση στην εξάπλωση της ασθένειας.
Στα ευαίσθητα φυτά λοιπόν, τα σπόρια από το άρρωστο φυτό μολύνουν γειτονικά φυτά, τα οποία με τη σειρά τους μολύνουν τα γειτονικά τους φυτά και επειδή τα ευαίσθητα φυτά διαχωρίζονται περισσότερο και αναμειγνύονται μεταξύ των ανθεκτικών φυτών, είναι πιο δύσκολο για τους σπόρους από τα άρρωστα φυτά να φθάσουν στα άλλα ευαίσθητα φυτά. Συγχρόνως, επειδή τα μη ευπαθή φυτά φυτεύονται μεταξύ των ευαίσθητων, αυτά λειτουργούν ως ένα φυσικό φράγμα και τα περισσότερα από τα σπόρια του μύκητα δεν μπορούν να περάσουν.
Παρανοήσεις σχετικά με τη συγκαλλιέργεια ποικιλιών
Συχνά θεωρείται, εσφαλμένα, ότι σε μια μικτή καλλιέργεια με δύο ποικιλίες η εμφάνιση της ασθένειας μειώνεται στο μισό. Ο βαθμός μόλυνσης είναι το τετράγωνο της εξάπλωσης της ασθένειας. Με άλλα λόγια, αν μειωθεί η διάδοση της ασθένειας κατά το ήμισυ, ο βαθμός μόλυνσης μειώνεται κατά το τετράγωνο του μισού.
Ας υποθέσουμε ότι το 64% των φυτών σας έχουν μολυνθεί σε μια ευπαθή μονοκαλλιέργεια. Αυτό είναι 82. Σε ένα μίγμα με μια μη ευαίσθητη ποικιλία αυτό θα ήταν τότε το τετράγωνο των μισών των οκτώ, ως εκ τούτου 42. Αυτό είναι 16%.
Ένας άλλος συχνά λόγος που οι καλλιεργητές δεν επιδιώκουν τη συγκαλλιέργεια διαφορετικών ποικιλιών είναι η πεποίθηση ότι θα μειωθεί η απόδοση της καλλιέργειας.
Παρόλα αυτά βέβαια, είναι γεγονός πως, η μέση συγκομιδή από δύο μονοκαλλιέργειες είναι σχεδόν πάντοτε μικρότερη από τη συγκομιδή ενός μίγματος με αυτές τις δύο ποικιλίες. Επιπλέον, υπάρχει λιγότερη πίεση στα φυτά λόγω ασθενειών και άλλων παραγόντων που παίζουν ρόλο, όπως η αποτελεσματικότερη χρήση του φωτός.
Μειονεκτήματα της συγκαλλιέργειας
Σίγουρα δε θα πρέπει να συγκαλλιεργούνται δύο ευαίσθητες ποικιλίες.
Αυτό θα ήταν κάτι το εντελώς άχρηστο. Καλλιεργείστε διαφορετικές ποικιλίες μαζί έτσι ώστε να μπορείτε να καλλιεργήσετε μια ευαίσθητη ποικιλία επειδή έχει σημαντικά χαρακτηριστικά.
Όταν επιλέγετε ποικιλίες που θα αναμειχθούν, θα πρέπει να λάβετε υπόψη το ύψος των φυτών. Οι ποικιλίες που διαφέρουν σημαντικά σε ύψος δεν μπορούν εύκολα να συγκαλλιεργηθούν, επειδή η ψηλότερη ποικιλία θα έχει μεγαλύτερο πλεονέκτημα όσον αφορά στην πρόσληψη του φωτός σε σχέση με τη βραχύτερη.
Ποικιλίες που αναπτύσσονται σχεδόν στο ίδιο ύψος μπορούν εύκολα να συγκαλλιεργηθούν μεταξύ τους και φτάνουν συνήθως σε ένα μέσο ύψος.
Επίσης, θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπ’όψιν πως η συγκαλλιέργεια μόνο καθυστερεί την εξάπλωση της ασθένειας και δεν την εξαλείφει. Γι’αυτό και είναι απαραίτητη προϋπόθεση, να υπάρχουν επαρκή φυτά.
Εάν η μόλυνση σε μία καλλιέργεια είναι ομοιογενής ή / και βαριά, θα υπάρξει ελάχιστο όφελος από την συγκαλλιέργεια.
Από τη θεωρία στην πράξη
Μόλις βρείτε μια ποικιλία που είναι επαρκώς ανθεκτική, υπάρχουν διάφοροι τρόποι ανάμειξης.
Εάν μιλάμε για σπόρους, αναμιγνύονται οι σπόροι πριν τη σπορά, για παράδειγμα σε ένα μίξερ τσιμέντου ή εφαρμόζεται η σπορά των διαφορετικών ποικιλιών σε εναλλασσόμενες σειρές. Μπορείτε ακόμη να συνδυάσετε περισσότερες από δύο ποικιλίες.
Εάν τώρα αναφερόμαστε σε φύτευση και όχι σε σπορά, οι διαφορετικές ποικιλίες μπορούν να φυτευθούν σε διαφορετικά μοτίβα. Καλές εναλλακτικές λύσεις είναι οι πλήρως αναμεμειγμένες φυτεύσεις.
Θυμηθείτε ότι δεν έχει νόημα η φύτευση ενός μείγματος εάν πρόκειται να περπατήσετε ανάμεσα στα φυτά. Σε αυτή την περίπτωση θα υπάρξει σίγουρα εξάπλωση της ασθένειας μεταξύ των φυτών σας!
Και τέλος, όσον αφορά στα υπόλοιπα προβλήματα που έχουμε ήδη αναφέρει:
Στην περίπτωση έντονης εξάπλωσης δύο ασθενειών, η πιθανή λύση είναι ο συνδυασμός δυο ποικιλιών, με την κάθε μία ανθεκτική στο κάθε παθογόνο.
Απάντηση