Τι θα γίνει με τα κόκκινα επιχειρηματικά δάνεια;(Περιοδικό unfollow)

| Τεύχος Δεκεμβρίου 2015

Ένα άκρως διαπλεκόμενο και πελατειακό σχέδιο για τα κόκκινα επιχειρηματικά δάνεια, κομμένο και ραμμένο στα μέτρα τραπεζιτών και ολιγαρχών, επεξεργάζονται από κοινού «θεσμοί» και κυβέρνηση.

Το κυβερνητικό σχέδιο, που το επόμενο διάστημα θα πάρει τη μορφή νομοσχεδίου, θα δίνει το δικαίωμα στις τράπεζες και τα ξένα funds που θα εξαγοράσουν τα κόκκινα δάνεια να καθορίσουν με συνοπτικές διαδικασίες τη «ζωή» ή το «θάνατο» περισσότερων από 110.000 επιχειρήσεων με ληξιπρόθεσμες οφειλές.

Πυρήνας των κυβερνητικών σχεδιασμών είναι η διασφάλιση των συμφερόντων των τραπεζών με την ταυτόχρονη αναμόρφωση του επιχειρηματικού χάρτη της χώρας, καθώς υποθηκευμένες εγκαταστάσεις και υποδομές αξίας δισ. ευρώ αναμένεται να αλλάξουν χέρια αντί ευτελών αντιτίμων. Στη βάση αυτή δίνεται το δικαίωμα στις τράπεζες και στις εταιρείες-γύπες των αγορών που θα βάλουν στο χέρι τα «κόκκινα δάνεια» να γίνουν κύριοι μέτοχοι υπερχρεωμένων επιχειρήσεων, να αποφασίζουν για το κούρεμα των χρεών τους, την πώληση ή ακόμα και την πτώχευσή τους.

Η νομοθετική παρέμβαση της κυβέρνησης θα οδηγήσει σε πλήρη αναδιάταξη των επιχειρηματικών τζακιών της χώρας και σε μοίρασμα της πίτας ανάμεσα στους τραπεζίτες. Το σχέδιο στηρίζεται σε τρεις βασικούς πυλώνες. Πρώτον, δίνει τη δυνατότητα στις τράπεζες να συστήσουν εταιρείες –θυγατρικές ή μη– διαχείρισης κόκκινων δανείων. Το συγκεκριμένο μέτρο θα ψηφιστεί εντός του Δεκεμβρίου, αφού εντάχθηκε στη δεύτερη δέσμη των προαπαιτούμενων και θα ορίσει το νομοθετικό πλαίσιο για την αδειοδότηση μη τραπεζικών ιδρυμάτων που θα διαχειρίζονται τα κόκκινα δάνεια. Δεύτερον, θα νομοθετήσει το δικαίωμα πώλησης κόκκινων δανείων σε ξένα funds. Τρίτον, εντάσσει τα κόκκινα δάνεια των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στο ψηφισμένο νομοσχέδιο για τα δάνεια πρώτης κατοικίας.

Την εκπόνηση του σχεδίου για τη διαχείριση των κόκκινων δανείων έχουν αναλάβει ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης, ο υπουργός Γιώργος Σταθάκης με την καθοριστική συνδρομή του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα. Πρόσωπα τα οποία έρχονται σε απευθείας επαφή τόσο με την Τρόικα όσο –και κυρίως– με τους επιχειρηματίες και τα ξένα funds. Το θέμα των επιχειρηματικών κόκκινων δανείων τέθηκε και στο γεύμα που παρέθεσε ο κ. Στουρνάρας στους κυρίους Αλέξης Τσίπρα και Δραγασάκη όπου, σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές, υπήρξε σύμπνοια απόψεων.

Το συγκεκριμένο κυβερνητικό σχέδιο αναμένεται να εφαρμοστεί τμηματικά. Από τις 110.000 επιχειρήσεις που έχουν κόκκινα δάνεια, οι 100.000 είναι μικρές και μικρομεσαίες, ενώ οι υπόλοιπες 10.000 είναι μεγάλες ή πολύ μεγάλες. Βάσει των κυβερνητικών μεθοδεύσεων, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων θα ενταχθούν στις ψηφισμένες νομοθετικές ρυθμίσεις για την προστασία της πρώτης κατοικίας, δηλαδή στο νομοσχέδιο-καρμανιόλα που παραδίδει τα κλειδιά των σπιτιών των υπερχρεωμένων νοικοκυριών στους τραπεζίτες. Με άλλα λόγια, οι μικρομεσαίοι που έχουν υποθηκευμένα τα σπίτια τους και μικρούς εργασιακούς χώρους θα κινδυνεύσουν από τους πλειστηριασμούς και θα γίνουν έρμαια στις ορέξεις των τραπεζών.

Στον αντίποδα, για τις μεγάλες επιχειρήσεις και ειδικά αυτές που εμφανίζουν σημάδια βιωσιμότητας, η κυβέρνηση επιδιώκει να εξασφαλίσει ευνοϊκή μεταχείριση. Ειδικά για τις 100 ισχυρότερες από αυτές, σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές, θα «συσταθεί ειδικό κυβερνητικό κλιμάκιο» που θα ασχοληθεί με τη διάσωσή τους.

Old Fashioned Bank Sign

Με τα μη εξυπηρετούμενα επιχειρηματικά δάνεια να ανέρχονται στα 63 δισ. ευρώ γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι το επόμενο διάστημα θα ξεκινήσει ένα τρελό πάρτι αγοροπωλησίας στη χώρα, με τα κέρδη να κατευθύνονται στις τσέπες των μετόχων των funds, των τραπεζιτών και των ελλήνων ολιγαρχών που έχουν τα κεφάλαιά τους σε τράπεζες του εξωτερικού. Θυμίζουμε ότι από το Σεπτέμβριο του 2014, ο τότε γενικός γραμματέας Διαφάνειας Γιώργος Σούρλας, με επιστολή του προς το ΣΔΟΕ και τον Γ. Στουρνάρα, κατήγγειλε ότι 23 δισ. ευρώ από τα κόκκινα επιχειρηματικά δάνεια τα είχαν πάρει επιχειρηματίες που περιλαμβάνονται στη λίστα Λαγκάρντ. Όπως σημείωνε ο ίδιος, αυτό το γεγονός άφηνε ανοιχτό το ενδεχόμενο να τα μετέφεραν στο εξωτερικό ενώ στο εσωτερικό πραγματοποιούσαν στάση πληρωμής. Τότε ο ΣΥΡΙΖΑ από τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης είχε ζητήσει την παρέμβαση εισαγγελέα, σήμερα όμως από τη θέση της κυβέρνησης έχει φροντίσει να θάψει την υπόθεση. Προφανώς επειδή τα «βαριά» ονόματα της λίστας είναι οι φορείς της παλιάς και της νέας διαπλοκής, με την οποία οι κυβερνώντες αναζητούν και χτίζουν γέφυρες επικοινωνίας.

Μετοχοποιήσεις των δανείων και εκποίηση περιουσιακών στοιχείων

Σύμφωνα με πληροφορίες, οι εκπρόσωποι των θεσμών απέρριψαν την πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης να δημιουργηθεί ένας «ενδιάμεσος φορέας» στον οποίο θα εντάσσονταν τα κόκκινα δάνεια, με τον έλεγχο να τον έχουν το κράτος και οι τράπεζες. Ουσιαστικά η κυβέρνηση πρότεινε τη δημιουργία μιας «bad bank» που θα απορροφούσε το μεγαλύτερο μέρος των κόκκινων δανείων. Στόχος να φορτώσει στις πλάτες του λαού τα χρέη των επιχειρηματιών και να απαλλάξει τους τραπεζίτες από ευθύνη της ανάκτησης των κόκκινων κεφαλαίων.

Η τρόικα από την πρώτη στιγμή απαίτησε η αναδιάρθρωση των δανείων να γίνει με ευθύνη των τραπεζών. Όχι γιατί λυπήθηκε τον ελληνικό λαό, αλλά επειδή ήθελε, από τη μία, να περιορίσει τις ανάγκες ανακεφαλοποίησης των ελληνικών τραπεζών και, από την άλλη, να ανοίξει το δρόμο στα ξένα funds προκειμένου να λεηλατήσουν την οικονομία της χώρας. Στην κατεύθυνση αυτή οι έλληνες τραπεζίτες θα έχουν δύο επιλογές. Η πρώτη θα είναι να μετατρέψουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια σε μετοχές –μέσω της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου– και να αναλάβουν είτε απευθείας είτε μέσω θυγατρικών τους το ρόλο του βασικού μετόχου, ώστε στη συνέχεια να μπορούν να αποφασίζουν για την τύχη της εταιρείας, το κούρεμα των δανείων, την αναχρηματοδότησή τους ή την πώλησή τους σε τρίτους. Η εναλλακτική επιλογή είναι να προχωρούν στην πώληση των δανείων σε ξένα funds προκειμένου να εισπράξουν ένα τμήμα από τα χρήματα που έχουν δανείσει στις επιχειρήσεις, το οποίο δεν πρόκειται να καλύπτει ούτε το 30% της ονομαστικής αξίας του δανείου. Τα funds θα αγοράζουν σε χαμηλή τιμή και στη συνέχεια θα αποφασίζουν αν θα προχωρούν σε αναχρηματοδότηση των δανείων ή αν οι εταιρείες δεν είναι βιώσιμες, οπότε για να αποπληρωθούν οι υποχρεώσεις τους θα προχωρούν σε εκποίηση των περιουσιακών τους στοιχείων.

Βασικοί κλάδοι της οικονομίας χτυπούν κόκκινο

Ουσιαστικά πρόκειται για ένα πλιάτσικο με μεγάλους κλάδους της οικονομίας να κινδυνεύουν να εκποιηθούν. Εταιρείες μέσων ενημέρωσης, μεγάλοι κατασκευαστικοί όμιλοι καθώς και οι κλάδοι ξενοδοχειακών, ναυτιλιακών, ακτοπλοϊκών, φαρμακευτικών, βιομηχανικών επιχειρήσεων βρίσκονται στο κόκκινο. Σύμφωνα με έρευνα της Τραπέζης της Ελλάδος, με βάση τα οικονομικά στοιχεία του 2014, τα μεγαλύτερα ποσά καθυστερούμενων κόκκινων δα-νείων εμφανίζονται στην κλωστοϋφαντουργία (περίπου 71%), στη φαρμακοβιομηχανία (53,86%), στον τομέα ξύλου-χάρτου (63%), στις ιχθυοκαλλιέργειες (82%), στη χημική βιομηχανία (41%), στις κατασκευές (50%), στην ακτοπλοΐα (25%), στα ξενοδοχεία (30%) και στη βιομηχανία τροφίμων 28%. Σύμφωνα, επίσης, με μελέτη της Τραπέζης της Ελλάδος, με βάση τα οικονομικά στοιχεία του 2013, προκύπτει ότι το 50% των κόκκινων δανείων αφορά μερικές εκατοντάδες επιχειρήσεις!

«Οι 100 μεγαλύτερες επιχειρήσεις της χώρας έχουν κόκκινα δάνεια», μας ανέφερε πηγή του υπουργείου Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού που έχει γνώση των σχεδιασμών της κυβέρνησης. Στο χώρο των μέσων ενημέρωσης και των έντυπων εκδόσεων, οι επιχειρήσεις του ΔΟΛ (Ψυχάρης, Μπόμπολας), η MEGA Τηλέτυπος, ο όμιλος ANTENNA (Κυριακού), το STAR (του μεγαλομετόχου Βαρδινογιάννη), ο ΣΚΑΪ (Αλαφούζος) έχουν συσσωρεύσει μεγάλα ποσά κόκκινων δανείων. Στην ακτοπλοΐα εταιρείες όπως οι ΑNEK, ΝΕΛ, Hellenic Seaways και άλλες έχουν μεγάλα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Ιδιωτικά νοσοκομεία, όπως ο Όμιλος Υγεία, κατασκευαστικές εταιρείες, όπως η ΑΕΓΕΚ, ο ΑΚΤΩΡ (συμφερόντων Μπόμπολα) κ.ά, βρίσκονται στο κόκκινο. Υπερχρεωμένος είναι και ο όμιλος ΜΙG (Vivartia, Επιχειρήσεις Αττικής, Singular Logic, αλυσίδες εστιατορίων).

Οι πληροφορίες –οι τράπεζες κρατούν κρυφές τις εταιρικές λίστες με τα κόκκινα δάνεια– θέλουν και πολύ βαριά ονόματα ελλήνων επιχειρηματιών να δυσκολεύονται στην αποπληρωμή δανειακών υποχρεώσεων. Μεταξύ άλλων, η φαρμακοβιομηχανία ΒΙΑΝΕΞ (οικογένεια Γιαννακόπουλου), εταιρείες του επιχειρηματία Μυτιληναίου, η Χαλυβουργική (οικογένεια Αγγελόπουλου) κ.ά.

Η «λύση» που θα επιλεγεί για τα κόκκινα δάνεια των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων δεν αφορά μόνο τα συμφέροντα των επιχειρηματιών, αλλά και τις τύχες περίπου 250.000 εργαζομένων σε αυτές.

Ειδικά στις περιπτώσεις που επιχειρήσεις περάσουν στα χέρια ξένων funds, το μοναδικό κριτήριο για τη διατήρησή τους ή όχι στη «ζωή» θα είναι το κέρδος. Αν κρίνουν οι ξένοι «επενδυτές» ότι μια επιχείρηση δεν είναι βιώσιμη, είναι δεδομένο ότι θα προχωρούν στο κλείσιμο και στην εκποίηση των περιουσιακών της στοιχείων προκειμένου να βγάλουν γρήγορο και άμεσο κέρδος, εξέλιξη που θα οδηγήσει χιλιάδες εργαζομένους στο δρόμο της ανεργίας.

Γίνεται αντιληπτό ότι μέσα σε αυτό το σκληρό παζάρι κάποιοι επιχειρηματίες θα καταστραφούν και κάποιοι άλλοι, είτε με την εύνοια της κυβέρνησης είτε με τη συνδρομή των τραπεζιτών, θα γίνουν οι νέοι κυρίαρχοι της ελληνικής οικονομίας. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το «deal» που επιχειρήθηκε να γίνει ανάμεσα στην Πειραιώς και τον επιχειρηματία Σκλαβενίτη, προκειμένου ο τελευταίος να εξαγοράσει τα καταστήματα τροφίμων Βερόπουλου που είχαν κόκκινα δάνεια στην εν λόγω τράπεζα.

Οι τραπεζίτες ήδη ξεφορτώνονται δάνεια

Ωστόσο, η κυβέρνηση της «πρώτης φοράς Αριστερά» σε μια προσπάθεια να χτίσει το δικό της «success story» ισχυρίζεται ότι το νομοσχέδιο για τα κόκκινα δάνεια θα εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα πολλών εταιρειών και θα διασφαλίσει την εισροή νέων κεφαλαίων. «Τα κόκκινα δάνεια θα γίνουν πηγή ανάπτυξης», ισχυρίζεται με κάθε ευκαιρία ο Γ. Δραγασάκης.

Οι τραπεζίτες, πάντως, κινούνται σε διαφορετική φιλοσοφία. Η Τράπεζα Πειραιώς, του μεγαλομετόχου Μιχάλη Σάλλα, σύμφωνα με στελέχη του τραπεζικού χώρου, έχει διαμηνύσει σε όλους τους τόνους ότι τα δάνεια των επιχειρήσεων που δεν θα καταφέρουν να εξασφαλίσουν ρευστότητα μέσω μετοχικών αυξήσεών τους θα δοθούν σε τρίτους. «Οι τράπεζες δεν πρόκειται να ανταλλάξουν δάνεια με μετοχές προβληματικών εταιρειών, θα προτιμήσουν να πουλήσουν», μας ανέφερε στέλεχος της τραπεζικής αγοράς.

Ήδη η Πειραιώς, που κατέχει τα περισσότερα κόκκινα δάνεια, προχώρησε σε συμφωνία και πούλησε μη εξυπηρετούμενα δάνεια επιχειρήσεων στο αμερικανικό fund Kohlberg Kravis Roberts (KKR). Το KKR αγοράζει δάνεια σε όλο τον πλανήτη, ενώ ανθρώποι της αγοράς σημειώνουν ότι ενδιαφέρεται κυρίως για άμεση εκποίηση των περιουσιακών στοιχείων των εταιρειών. Η Τράπεζα Πειραιώς παρουσίασε, πάντως, την αμερικανική εταιρεία ως «φιλάνθρωπη» που θα αναλάβει τη χρηματοδότηση υπερχρεωμένων εταιρειών, οι οποίες όμως θα πρέπει να έχουν προοπτικές βιωσιμότητας. Μόλις νομοθετηθεί η πώληση των κόκκινων δανείων, είναι δεδομένο ότι ο τραπεζίτης Σάλλας θα ξεφορτωθεί μεγάλο μέρος τους.

Σε ανάλογες κινήσεις έχει προχωρήσει και η διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας, η οποία συζητάει με το επενδυτικό fund Blackstone. Σύντομα τον ίδιο δρόμο αναμένεται να ακολουθήσουν και οι άλλες δύο συστημικές τράπεζες (Alpha, Eurobank).

Στο σφυρί τα σπίτια και οι περιουσίες των μικρομεσαίων

Στη δίνη του κυκλώνα θα βρεθούν και οι υπερχρεωμένες μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Η αντιμετώπιση της υπερχρέωσής τους θα γίνει με βάση τις προβλέψεις του νόμου για τα κόκκινα δάνεια που αφορούν την πρώτη κατοικία. Με τον τρόπο αυτό, βέβαια, το μεγαλύτερο μέρος των δανειοληπτών μένει ακάλυπτο, καθώς σε πολλές περιπτώσεις έχει υποθηκεύσει εμπορικά ή άλλα ακίνητα που δεν καλύπτονται από το νόμο. Άρα θα έρθουν άμεσα αντιμέτωπες με το ενδεχόμενο των πλειστηριασμών. Επίσης, πολλές είναι και οι περιπτώσεις που έχει υποθηκευτεί και η πρώτη κατοικία και άρα μικροί επιχειρηματίες θα βρεθούν με διπλή θηλιά στο λαιμό.

Εξάλλου το νομοσχέδιο που ψήφισε η κυβέρνηση και περιλαμβάνει τις ρυθμίσεις για την προστασία από πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας καλύπτει μόλις το 25% των δανειοληπτών και αυτό προσωρινά, μόνο για 3 χρόνια. Για το υπόλοιπο 75% των δανειοληπτών προβλέπει ότι το μηνιαίο διαθέσιμο οικογενειακό εισόδημα του οφειλέτη δεν πρέπει να υπερβαίνει εύλογες δαπάνες διαβίωσης, προσαυξημένες κατά 70%. Η δε αντικειμενική αξία του ακινήτου, τις 180.000 ευρώ για τον άγαμο και τις 240.000 για τον έγγαμο με δύο παιδιά. Η ένταξη του δανειολήπτη σε ρύθμιση θα προϋποθέτει την προσφυγή του στα δικαστήρια, τα οποία και θα αποφασίζουν για το ύψος της ελάχιστης δόσης. Σε περίπτωση που δεν καταφέρει ο δανειολήπτης να εξυπηρετήσει τη δόση που θα του επιδικάσει το δικαστήριο, θα έρχεται αντιμέτωπος με τον κίνδυνο πλειστηριασμού. Σε όλες τις περιπτώσεις βάσει του νομοσχεδίου προβλέπεται ότι «Ο οφειλέτης θα καταβάλει το μέγιστο της δυνατότητας αποπληρωμής του, ώστε οι πιστωτές του δεν θα βρεθούν, χωρίς τη συναίνεσή τους, σε χειρότερη οικονομική θέση από αυτήν στην οποία θα βρίσκονταν σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης».

Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι τα σπίτια των Ελλήνων αλλά και χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα δεσμεύονται από τις τρά-πεζες, για να καταλήξουν σταδιακά στα χέρια εγχώριων και ξένων «αρπακτικών». Η κυβέρνηση της «πρώτης φοράς Αριστερά» έβαλε τις βάσεις για μια πρωτοφανή κοινωνική λεηλασία.

Απάντηση