Μέχρι πρότινος, οι ειδικοί θεωρούσαν πως η διαταραχή πανικού είναι μια κατάσταση που εκδηλώνεται μόνο σε ενήλικες. Εκτιμούσαν πως η εμφάνισή της σε παιδιά και εφήβους είναι πολύ σπάνια, και αυτό γιατί θεωρείτο πως για την εκδήλωσή της απαιτούνταν ορισμένες γνωστικές διεργασίες, αδύνατες για τα παιδιά.
Σύμφωνα με τα διαγνωστικά κριτήρια του DSM–IV, η προσβολή πανικού εκδηλώνεται με έντονο φόβο ή δυσφορία, κατά την οποία τέσσερα τουλάχιστον από τα ακόλουθα συμπτώματα εμφανίζονται ξαφνικά και κορυφώνονται μέσα σε διάστημα 10 λεπτών της ώρας και στη συνέχεια σταδιακά, σε 30 περίπου λεπτά ή σε μερικές ώρες μειώνονται.
Αυτά είναι:
1. Αίσθημα παλμών, καρδιά που «σφυροκοπά», επιτάχυνση καρδιακού ρυθμού
2. Εφίδρωση
3. Τρεμούλα ή έντονος τρόμος
4. Αίσθημα λαχανιάσματος ή ασφυξίας
5. Αίσθημα πνιγμού
6. Πόνος ή δυσφορία στο θώρακα
7. Ναυτία ή κοιλιακή ενόχληση
8. Αίσθημα ζάλης, αστάθειας ή τάση για λιποθυμία
9. Αποπραγματοποίηση (αισθήματα μη πραγματικού) ή αποπροσωποποίηση (ότι αποσπάται από τον εαυτό)
10. Φόβος απώλειας ελέγχου ή ότι θα τρελαθεί
11. Φόβος θανάτου
12. Παραισθήσεις (μούδιασμα ή μυρμηγκιάσματα)
13. Ρίγη ή αίσθημα ζέστης
Όταν το άτομο προσβάλλεται από μια κρίση πανικού, όλη αυτή η κατάσταση συνοδεύεται από μια ανυπόφορη αίσθηση επικείμενου κινδύνου ή θανάτου. Το άτομο διακατέχεται από μια ακατανίκητη τάση να ξεφύγει από αυτή την κατάσταση.
Αξίζει να σημειωθούν τα εξής:
· Αν και οι κρίσεις πανικού έχουν συνήθως μικρή χρονική διάρκεια, είναι πιθανό να εμφανιστούν περισσότερες φορές σε διάστημα μιας εβδομάδας ή ενός μηνός, με τα συμπτώματα που προαναφέραμε να παίρνουν αρκετά σοβαρή μορφή.
· Όμως, είναι σημαντικό να πούμε πως παρόλο που τα συμπτώματα αυτά είναι εξαιρετικά δυσάρεστα, κυρίως λόγω του ότι είναι ξαφνικά και απότομα, δεν εκθέτουν το άτομο σε κίνδυνο να του συμβεί κάτι, δεν απειλούν δηλαδή τη ζωή του ή τη σωματική του υγεία.
Οι έφηβοι με διαταραχή πανικού συχνά αρχίζουν να αποφεύγουν καταστάσεις ή δραστηριότητες οι οποίες συνδέονται με κάποια κρίση πανικού, στις οποίες δηλαδή έτυχε στο παρελθόν να προσβληθούν από πανικό. Η τάση αυτή της αποφυγής καταστάσεων και δραστηριοτήτων γίνεται ακόμα πιο έντονη, όταν το άτομο εκτιμά πως ΔΕΝ έχει κοντά του κάποιο οικείο πρόσωπο, που θα μπορούσε να το βοηθήσει σε περίπτωση ανάγκης.
Ακόμα, έχουν σημειωθεί περιπτώσεις εφήβων οι οποίοι αρνούνται συστηματικά να πάνε στο σχολείο, γιατί δε θέλουν να αποχωριστούν τους γονείς τους. Τέλος, σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις της διαταραχής, οι έφηβοι περιορίζουν όλων των ειδών τις δραστηριότητες, φοβούμενοι ότι μπορεί να προσβληθούν οπουδήποτε από μια κρίση, μένουν καθηλωμένοι στο σπίτι, κοντά τους δικούς τους, αρνούμενοι να κάνουν το οτιδήποτε.
Παρόλο που στον παιδικό πληθυσμό η διαταραχή πανικού είναι εξαιρετικά σπάνια,αναφέρεται από τους ειδικούς πως η διαταραχή άγχους αποχωρισμού (για την οποία αναφερθήκαμε σε προηγούμενο άρθρο), ίσως να είναι μια πρώιμη μορφή προσβολής πανικού, η οποία θα εξελιχθεί στην εφηβεία ή και αργότερα σε διαταραχή πανικού.
Όσον αφορά τέλος στον πληθυσμό των εφήβων, η συχνότητα εμφάνισης διαταραχής πανικού είναι μεγαλύτερη στα κορίτσια.
Πηγές
1. Kearney, C. A. & Silverman, W. K. (1992). Let’s not push the “panic” button A critical analysis of panic and panic disorders in adolescents. Clinical Psychology Review, 12, 293-305
2. King, J., Ollendick, T. H. & Mattis, C. G. (1994). Panic in children and adolescents: Normative and Clinical studies. Australian Psychologist, 29, 89-93
3. Ollendick, T.H. et al. (1994). International Handbook of phobic and axiety disorders in children and adolescents. New York: Plenum
4.HelpGuide.org
Απάντηση